فین‌تک یا فناوری مالی (Financial Technology) یک عبارت کلی است. فینتک به زبان ساده استفاده از نوآوری‌ها و تکنولوژی‌های جدید برای بهبود و تحول در خدمات مالی اشاره دارد.

فین‌تک می‌تواند شامل اپلیکیشن‌های موبایل برای انجام تراکنش‌های بانکی، پرداخت‌های آنلاین، اعطای وام از طریق اینترنت، انتقال و مدیریت سرمایه، روش‌های امنیتی پیشرفته برای معاملات مالی و حتی استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی ریسک‌های مالی مختلف شود.

فین تک از طریق دیجیتالی‌سازی و ساده‌تر کردن فرآیندهای مالی، به افراد و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بهتر و موثرتر با مسائل مالی خود برخورد کنند و به سرعت به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.

تاریخچه فین‌تک

تاریخچه فین‌تک را می توان به دهه 1970 و ظهور کارت های اعتباری و دستگاه های خودپرداز بازگرداند. این فناوری ها باعث شدند که خدمات مالی، برای افراد بیشتری در دسترس قرار بگیرد.

ظهور اینترنت همگانی در دهه 1990، به توسعه خدمات مالی آنلاین کمک فراوانی کرد. این خدمات باعث شدند که مردم بتوانند از هر جایی به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.

همان‌طور که امروز می‌دانید، بحران بانکی سال 2008 باعث شد که مردم به مؤسسات مالی سنتی اعتماد خود را از دست بدهند. در همین حال، پیشرفت‌های تکنولوژیکی به استارت‌آپ‌ها اجازه داد تا خدمات مالی جدید و نوآورانه‌ای را ارائه دهند. این استارت‌آپ‌ها به سرعت در حال رشد بودند و توانستند بازار ساکن خدمات مالی را متحول کنند.

انقلاب فین تک همچنان در حال جریان است و انتظار می‌رود که در سال‌های آینده تأثیر قابل توجهی بر نحوه تعامل مردم با خدمات مالی داشته باشد. فین‌تک صرفاً یک پدیده جدید نیست، بلکه ریشه‌های آن به زمانی بازمی‌گردد که ما برای اولین بار از پول استفاده کردیم. پیشرفت‌های تکنولوژیکی همیشه نحوه تجارت ما را شکل داده‌است، و روشی که می‌خواهیم با آن تجارت کنیم نیز به توسعه فناوری‌های جدید کمک کرده‌است.

به عنوان مثال، در گذشته، مردم برای تجارت با یکدیگر از سکه استفاده می‌کردند. اما با گذشت زمان، مردم به روش‌های راحت‌تر و ایمن‌تری برای تجارت نیاز داشتند. این نیاز به توسعه فناوری‌های جدید مانند بانک‌ها و کارت‌های اعتباری منجر شد.

امروزه، فین‌تک در حال متحول کردن نحوه تعامل مردم با خدمات مالی است. فناوری‌های جدید مانند بلاکچین و هوش مصنوعی به مردم اجازه می‌دهند تا به روش‌های جدید و نوآورانه‌ای پرداخت و سرمایه‌گذاری کنند.

گستره خدمات فین‌تک

فین تک طیف گسترده‌ای از خدمات مالی را ارائه می‌کند که شامل موارد زیر می‌شود:

1. پرداخت‌ها: فین‌تک خدمات پرداخت جدیدی را ارائه می‌کند که شامل پرداخت‌های موبایلی، پرداخت‌های آنلاین و پرداخت‌های خرده‌فروشی است.
2. وام‌دهی: فین‌تک خدمات وام‌دهی جدیدی را ارائه می‌کند که شامل وام‌های خرده‌فروشی، وام‌های دانشجویی و وام‌های مسکن است.
3. سرمایه‌گذاری: فین‌تک خدمات سرمایه‌گذاری جدیدی را ارائه می‌کند که شامل معاملات آنلاین، مدیریت دارایی‌های دیجیتال و سرمایه‌گذاری جمعی است.
4. بانکداری: فین‌تک خدمات بانکداری جدیدی را ارائه می‌کند که شامل بانکداری آنلاین، بانکداری موبایل و بانکداری خرده‌فروشی است.

زیر مجموعه‌های فین تک

زیرمجموعه‌ها به‌طور گسترده‌ای طیف وسیعی از خدمات مالی را پوشش می‌دهند و پتانسیل ایجاد تحول در صنعت مالی را دارند که در ادامه، توضیح مختصری در مورد زیرمجموعه‌های فین‌تک ارائه می‌شود:

رگ‌تک

رگ‌تک (RegTech) به دنبال استفاده از فناوری برای بهبود مقررات و شفافیت در صنعت مالی است. این فناوری‌ها می‌توانند به دولت‌ها کمک کنند تا مقررات مالی را به‌طور موثرتر اجرا کنند و از مصرف‌کنندگان محافظت کنند.

ولث‌تک

ولث‌تک (WealthTech) به دنبال استفاده از فناوری برای بهبود مدیریت دارایی‌های مالی افراد است. این فناوری‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا دارایی‌های خود را به‌طور موثرتر مدیریت کنند و به اهداف مالی خود برسند.

اینشورتک

اینشورتک (InsurTech) به دنبال استفاده از فناوری برای بهبود ارائه خدمات بیمه است. این فناوری‌ها می‌توانند به شرکت‌های بیمه کمک کنند تا خدمات بیمه را به‌طور موثرتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر ارائه دهند.

پی‌تک

پی‌تک (PayTech) به دنبال استفاده از فناوری برای بهبود انجام پرداخت‌ها است. این فناوری‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا پرداخت‌ها را به‌طور سریع، آسان و مقرون‌به‌صرفه انجام دهند.

بانک‌تک

بانک‌تک (BankTech) به دنبال استفاده از فناوری برای بهبود ارائه خدمات بانکی است. این فناوری‌ها می‌توانند به بانک‌ها کمک کنند تا خدمات بانکی را به‌طور موثرتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر ارائه دهند.

لندتک

لندتک (LendTech) به دنبال استفاده از فناوری برای بهبود ارائه خدمات وام‌دهی است. این فناوری‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا به وام‌های بیشتری دسترسی داشته باشند و شرایط وام‌های خود را بهبود بخشند.

مدیریت مالی شخصی

مدیریت مالی شخصی (PFM) به دنبال استفاده از فناوری برای کمک به افراد در مدیریت امور مالی شخصی خود است. این فناوری‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا بودجه خود را مدیریت کنند، پس‌انداز کنند و به اهداف مالی خود برسند.

رمیتنس

رمیتنس (Remittance) به دنبال استفاده از فناوری برای ارسال و دریافت پول بین کشورها است. این فناوری‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا پول را به‌طور سریع، آسان و مقرون‌به‌صرفه بین کشورها ارسال و دریافت کنند.

تارزهای رمزنگاری‌شده

پول‌های جدید، توکن‌ها و ارزهای رمزنگاری‌شده (CryptoCurrency) به دنبال استفاده از فناوری برای ایجاد ارزهای دیجیتال است. این ارزها از فناوری بلاک چین استفاده می‌کنند و می‌توانند به‌طور ایمن و غیرمتمرکز انتقال شوند.

انتظار می‌رود که در آینده، زیرمجموعه‌های فین‌تک به رشد خود ادامه دهند و بخش‌های بیشتری از صنعت مالی را تحت تأثیر قرار دهند.

مزایا و معایب فین‌تک

فین‌تک مزایای زیادی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• کارایی: فین‌تک می‌تواند خدمات مالی را کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر ارائه دهد.
• دسترسی: فین‌تک می‌تواند دسترسی به خدمات مالی را برای افراد بیشتری فراهم کند.
• نوآوری: فین‌تک می‌تواند منجر به نوآوری در صنعت مالی شود.

با این حال، فین‌تک معایبی نیز دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

• امنیت: فین تک می‌تواند منجر به افزایش خطرات امنیتی شود.
• مقررات: فین تک می‌تواند چالش‌هایی را برای مقررات صنعت مالی ایجاد کند.

ساختار فین‌تک

فین‌تک، یک حوزه گسترده از فناوری‌های مالی است که می‌تواند خدمات مالی را به روش‌های جدید و نوآورانه‌ای ارائه دهد. این فناوری‌ها، در بخش‌های مختلف صنعت مالی، از جمله پرداخت‌ها، سرمایه‌گذاری، بانکداری و دارایی‌های دیجیتال، مورد استفاده قرار می‌گیرند. که در ادامه به ساختار فین‌تک می‌پردازیم:

1- پرداخت‌های دیجیتال (Digital Payments)

• تجارت دیجیتال
• پرداخت‌های تلفن همراه (Mobile POS Payments)
• حواله‌های دیجیتال (Digital Remittances)

2- افزایش سرمایه دیجیتال (Digital Capital Raising)

• انبوه‌سازی (Crowdlending (Business
• تأمین مالی جمعی (Crowdfunding)
• وام در بازار (مصرف‌کننده)
• سرمایه‌گذاری جمعی (Crowdinvesting)

3- سرمایه‌گذاری دیجیتال (Digital Investment)

• Robo-Advisors
• نئوبرکرها (Neobrokers)

4- نئوبانکینگ (Neobanking)

5- دارایی‌های دیجیتال (Digital Assets)

• ارزهای رمزنگاری شده (Cryptocurrencies)
• NFT
• DeFi

روند رشد فین‌تک در دنیا

فین‌تک در طول سال‌ها با توجه به تحولات در بخش گسترده‌تر فناوری رشد و تغییر کرده‌است. در سال ۲۰۲۲، این رشد توسط چندین روند غالب تعریف شد:

بانکداری دیجیتال: بانکداری دیجیتال نسبت به گذشته هر زمان دیگری در دسترس‌تر است. بسیاری از مصرف‌کنندگان در حال حاضر پول خود را مدیریت می‌کنند، درخواست و پرداخت وام می‌دهند و از طریق بانک‌های دیجیتال بیمه می‌خرند. این سادگی و راحتی به احتمال زیاد رشد بیشتری را در این بخش رقم خواهد زد، به طوری که انتظار می‌رود بازار جهانی پلتفرم بانکداری دیجیتال تا سال ۲۰۲۶ با نرخ رشد سالانه مرکب CAGR میزان ۱۱٫۵ د۲رصد رشد کند.

بلاک چین: فناوری بلاک چین امکان انجام تراکنش‌های غیرمتمرکز را بدون دخالت نهاد دولتی یا سازمان شخص ثالث دیگر فراهم می‌کند. فناوری و کاربردهای بلاک چین سال‌هاست که به سرعت در حال رشد است و این روند به احتمال زیاد ادامه خواهد داشت، زیرا صنایع بیشتری به رمزگذاری داده پیشرفته روی می‌آورند. اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر هستید، راهنمای ما در مورد فناوری بلاک چین را بررسی کنید.

هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی (ML): فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی نحوه مقیاس کردن شرکت‌های فین‌تک را تغییر داده‌اند و خدماتی را که به مشتریان ارائه می‌دهند، بازتعریف کرده‌اند. هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی می‌توانند هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهند، ارزش ارائه شده به مشتریان را افزایش دهند و تقلب را شناسایی کنند.

همان‌طور که این فناوری‌ها مقرون به صرفه‌تر و در دسترس‌تر می‌شوند، انتظار می‌رود که آنها نقش فزاینده‌ای در تکامل مداوم فین‌تک ایفا کنند، به خصوص با توجه به اینکه بانک‌های سنتی بیشتری به سمت دیجیتال شدن می‌روند.

اندازه صنعت فین‌تک

صنعت فین‌تک درحال حاضر حدود 194 میلیارد دلار ارزش دارد. (EMR)
طبق گزارش Deloitte، درآمد جهانی صنعت فین‌تک از سال 2017 تا به امروز تقریباً دو برابر شده است (Deloitte).

پیش‌بینی می‌شود که فین‌تک با رشد سریع تا سال 2028 به 492 میلیارد دلار برسد و با نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) 16.8 درصد رشد کند. در سال 2017، درآمد جهانی صنعت فین‌تک حدود 90.5 میلیارد دلار بود. این رقم از آن زمان تاکنون بیش از 100 درصد رشد کرده است.

آمار کلی سرمایه‌گذاری در صنعت فین‌تک

بر اساس آمارهای ارائه شده، سرمایه‌گذاری در صنعت فین‌تک در نیمه اول سال 2023 نسبت به نیمه دوم سال 2022 به نصف کاهش یافته است. این در حالی است که سرمایه‌گذاری در این صنعت در دهه گذشته روندی صعودی داشته است.

در سال 2012، سرمایه‌گذاری در فین‌تک 4 میلیارد دلار بود که این رقم تا سال 2015 به 67.1 میلیارد دلار رسید، یعنی 17 برابر افزایش یافت. این رقم سپس به آرامی کاهش یافت تا اینکه در سال 2018 به 147.9 میلیارد دلار رسید و در سال 2019 به 215.4 میلیارد دلار افزایش یافت.

در نیمه اول سال 2021، سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فین‌تک به رکوردشکنی 98 میلیارد دلار رسید که نسبت به نیمه دوم سال 2020، 19.9 میلیارد دلار افزایش داشت. تا پایان سال 2021، سرمایه‌گذاری در فین‌تک به 210 میلیارد دلار رسید.

اما در نیمه اول سال 2023، سرمایه‌گذاری در فین‌تک از حدود 46 میلیارد دلار در نیمه دوم سال 2022 به 23 میلیارد دلار کاهش یافت، یعنی 49 درصد کاهش.

دلایل این کاهش سرمایه‌گذاری در فین‌تک مشخص نیست، اما ممکن است عواملی مانند افزایش نرخ بهره، تورم و جنگ اوکراین در این امر نقش داشته باشند.

این کاهش سرمایه‌گذاری ممکن است برای شرکت‌های فین‌تک چالش‌هایی را ایجاد کند، اما همچنان فرصت‌هایی برای رشد و توسعه در این صنعت وجود دارد. شرکت‌های فین‌تک باید با تمرکز بر نیازهای مشتریان و استفاده از فناوری‌های نوآورانه، خود را با شرایط جدید وفق دهند.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنعت فین‌تک

سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) در صنعت فین‌تک در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. سرمایه‌گذاری خطرپذیر در این صنعت به طور مداوم از 40 میلیارد دلار در سال فراتر رفته است (CB Insights). علاوه بر این، سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنعت فین‌تک بین سال‌های 2017 و 2018 بیش از دو برابر شد.

این افزایش سرمایه‌گذاری خطرپذیر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران خطرپذیر به پتانسیل رشد صنعت فین‌تک اعتقاد دارند. فناوری‌های فین‌تک در حال متحول کردن نحوه ارائه خدمات مالی هستند و این امر فرصت‌های زیادی را برای شرکت‌های فین‌تک ایجاد می‌کند.

برخی از عوامل کلیدی که به رشد سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنعت فین‌تک کمک کرده‌اند عبارتند از:

• افزایش تقاضا برای خدمات مالی دیجیتال
• رشد سریع اقتصاد دیجیتال
• افزایش محبوبیت فناوری‌های بلاک چین و رمزارزها
• مقررات حمایتی از صنعت فین‌تک

سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنعت فین‌تک به شرکت‌های فین‌تک کمک می‌کند تا محصولات و خدمات جدید خود را توسعه دهند، به بازارهای جدید وارد شوند و با شرکت‌های بزرگ‌تر رقابت کنند. این امر به نوبه خود به رشد و توسعه صنعت فین‌تک کمک می‌کند.

در مجموع، سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنعت فین‌تک نشانه خوبی برای آینده این صنعت است. این امر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران خطرپذیر به پتانسیل رشد صنعت فین‌تک اعتقاد دارند و این می‌تواند به رشد و توسعه این صنعت کمک کند.

لیست فین تک های موفق ایرانی

• دیجی‌پی
• آپ
• وندار
• بلوبانک
• زرین پال
• ازکی
• کارگزاری آگاه

دیجی‌پی (اپلیکیشن پرداخت): دیجی‌پی یکی دیگر از شرکت‌های پرداخت در ایران است که خدمات پرداخت موبایلی (خرید شارژ، خرید بسته اینترنت) پرداخت آنلاین و پرداخت اعتباری(BNPL)، پرداخت اقساطی و… را ارائه می‌دهد.

آپ (اپلیکیشن پرداخت): آپ یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های پرداخت در ایران است که خدمات پرداخت موبایلی، پرداخت آنلاین و …. را ارائه می‌دهد.
وندار: شرکت وندار یکی از شرکت‌های پیشرو در حوزه پرداخت دیجیتال در ایران است. این شرکت با ارائه محصولات و خدمات نوآورانه، به بهبود خدمات پرداخت در ایران کمک کرده است.

بلوبانک (بانک دیجیتال): بلوبانک یک بانک دیجیتال (Neobank) و زیر مجموعه بانک سامان در ایران است که خدمات بانکداری موبایلی و بانکداری آنلاین را ارائه می‌دهد.

زرین‌پال: زرین‌پال یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های پرداخت دیجیتال در ایران است. این شرکت خدمات پرداخت‌های آنلاین، پرداخت‌های موبایلی، و پرداخت‌های POS را ارائه می‌دهد.

ازکی: شرکت ازکی یک پلتفرم مقایسه و خرید آنلاین بیمه است که به کاربران اجازه می‌دهد تا قیمت و شرایط بیمه‌های مختلف را از شرکت‌های مختلف بیمه مقایسه کنند و بهترین بیمه را انتخاب کنند.

کارگزاری آگاه (شرکت کارگزاری): کارگزاری آگاه یک شرکت کارگزاری در ایران است که خدمات معاملات آنلاین را ارائه می‌دهد.

برخی از خدمات مالی که شرکت‌های فیتک ایرانی ارائه می‌دهند

پرداخت‌های موبایلی: پرداخت‌های موبایلی به کاربران امکان می‌دهد تا با استفاده از تلفن‌های هوشمند خود، هزینه کالاها و خدمات را پرداخت کنند.

پرداخت‌های آنلاین: پرداخت‌های آنلاین به کاربران امکان می‌دهد تا با استفاده از کارت‌های اعتباری یا کارت‌های بانکی خود، هزینه کالاها و خدمات را از طریق اینترنت پرداخت کنند.

پرداخت‌های خرده‌فروشی: پرداخت‌های خرده‌فروشی به کاربران امکان می‌دهد تا هزینه کالاها و خدمات را در فروشگاه‌های خرده‌فروشی با استفاده از تلفن‌های هوشمند خود پرداخت کنند.

وام‌دهی: وام‌دهی به کاربران امکان می‌دهد تا برای خرید کالاها و خدمات یا تأمین سرمایه برای کسب‌وکار خود، وام دریافت کنند.

سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری به کاربران امکان می‌دهد تا پول خود را در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند.

بانکداری: بانکداری به کاربران امکان می‌دهد تا حساب‌های بانکی خود را مدیریت کنند و خدمات بانکی را دریافت کنند.

آینده فین‌تک در ایران

فین‌تک پتانسیل ایجاد تحول در صنعت مالی را دارد. این فناوری می‌تواند منجر به بهبود کارایی، دسترسی و نوآوری در خدمات مالی شود. انتظار می‌رود که صنعت فین‌تک در ایران در سال‌های آینده رشد سریعی داشته باشد. عواملی مانند رشد فناوری‌های نوظهور، افزایش استفاده از تلفن‌های هوشمند و افزایش آگاهی از مزایای فین‌تک، باعث رشد این فناوری خواهند شد.

با رشد فین‌تک، انتظار می‌رود که خدمات مالی در ایران کارآمدتر، مقرون‌به‌صرفه‌تر و قابل دسترس‌تر شود. همچنین، انتظار می‌رود که فین‌تک منجر به نوآوری در صنعت مالی شود.