در سال‌های اخیر، دهک‌بندی خانوارها و ارتباط آن با یارانه‌های نقدی و معیشتی به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم تبدیل شده است. بسیاری از افراد نمی‌دانند در کدام دهک درآمدی قرار دارند و چرا یارانه به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد یا مبلغ آن تغییر کرده است.
دهک‌بندی شاخصی برای سنجش وضعیت اقتصادی خانوارها است که دولت بر اساس آن سیاست‌های حمایتی خود را اجرا می‌کند. در این مقاله بررسی می‌کنیم که دهک‌بندی دقیقاً چیست، چه تأثیری در دریافت یارانه دارد و چگونه به‌صورت آنلاین یا تلفنی دهک یارانه‌ای خود را استعلام بگیریم.
دهک‌بندی خانوار به زبان ساده
دهک‌بندی خانوار یکی از ابزارهای اصلی دولت برای تحلیل سطح رفاه اقتصادی مردم است. در این نظام، همه خانوارها بر اساس میزان درآمد، دارایی، الگوی مصرف و شاخص‌های اقتصادی دیگر، به ۱۰ گروه درآمدی یا دهک تقسیم می‌شوند:
- دهک‌های ۱ تا ۳: خانوارهای کم‌درآمد با نیازهای حمایتی بالا
- دهک‌های ۴ تا ۶: طبقه متوسط با سطح درآمد متوسط و ناپایدار
- دهک‌های ۷ تا ۱۰: خانوارهای پردرآمد که معمولاً از فهرست دریافت یارانه حذف می‌شوند
این طبقه‌بندی نقش کلیدی در توزیع عادلانه منابع یارانه‌ای دارد و مبنای تصمیم‌گیری دولت در حذف یا استمرار حمایت‌های معیشتی برای هر خانوار است.
معیارهای جدید دهک‌بندی یارانه‌ها
بر اساس مصوبه جدید هیئت وزیران، شش شاخص به‌عنوان معیار تعیین دهک‌بندی یارانه نقدی اعلام شده‌اند. در صورتی که هر خانوار یکی از این شاخص‌ها را دارا باشد، احتمال قطع یارانه نقدی آن وجود دارد:
- دارا بودن املاک و مستغلات با مجموع ارزش بالاتر از ۳۵۰ میلیارد ریال
- دارا بودن یک یا چند خودروی سواری یا وانت دو کابین با مجموع ارزش بالاتر از ۳ میلیارد تومان
- ایرانیان مقیم خارج از کشور
- خانوارهایی که بیش از پنج سفر خارجی در بازه یک‌ساله دارند
- خانوارهایی با درآمد ماهانه بالا
- خانوارهایی با سقف خرید ماهانه بالا
راه‌های استعلام دهک یارانه‌ای؛ از سامانه تا تلفن گویا
یکی از پرسش‌های پرتکرار متقاضیان یارانه این است که چگونه دهک خود را بفهمیم؟ این سؤال معمولاً از سوی کسانی مطرح می‌شود که نسبت به دهک اعلام‌شده اعتراض دارند یا به‌دنبال تغییر آن هستند. دولت برای بررسی و اطلاع از دهک درآمدی خانوار، چند مسیر ساده و در دسترس در نظر گرفته است. روش‌های استعلام شامل موارد زیر است:
- مراجعه حضوری به دفاتر پلیس +۱۰
- استفاده از سامانه‌های آنلاین مرتبط با دهک‌بندی
- کدهای دستوری (USSD) برای تلفن همراه
- تماس با تلفن گویا وزارت رفاه
در همه این روش‌ها، دسترسی به کد ملی سرپرست خانوار الزامی است و در برخی موارد، استعلام فقط از طریق شماره تلفن همراه ثبت‌شده به نام سرپرست امکان‌پذیر خواهد بود.
استعلام دهک یارانه‌ای با مراجعه حضوری به دفاتر پلیس +۱۰
اگر به‌دنبال راهی برای استعلام دهک خانوار به‌صورت حضوری هستید، می‌توانید به دفاتر پلیس +۱۰ مراجعه کنید. این دفاتر یکی از کانال‌های رسمی برای دریافت اطلاعات در مورد وضعیت دهک‌بندی و یارانه خانوار به‌شمار می‌روند. مراجعه به این دفاتر، به‌خصوص برای افرادی که به اینترنت دسترسی ندارند یا ترجیح می‌دهند به‌صورت مستقیم اقدام کنند، بسیار مناسب است.
برای انجام استعلام، تنها کافی است به یکی از دفاتر پلیس +۱۰ نزدیک محل سکونت خود مراجعه کنید. در این دفاتر، به شما کمک می‌شود تا با ارائه کد ملی سرپرست خانوار، از وضعیت دهک و برخورداری از یارانه خود مطلع شوید. علاوه‌بر این، امکان ثبت اعتراض به دهک‌بندی و درخواست تغییر وضعیت نیز در همین دفاتر فراهم است.
استعلام دهک یارانه‌ای از سامانه حمایت
یکی از اصلی‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای استعلام دهک خانوار، استفاده از سامانه حمایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به نشانی hemayat.mcls.gov.ir است. این سامانه امکان مشاهده وضعیت دهک‌بندی، ثبت اعتراض به دهک اعلام‌شده و درخواست بازنگری را برای سرپرستان خانوار فراهم می‌کند.
برای ورود و استفاده از خدمات این سامانه، سرپرست خانوار باید ابتدا در پنجره ملی خدمات دولت هوشمند احراز هویت کرده و حساب کاربری فعال داشته باشد. پس از ورود، با وارد کردن کد ملی، می‌توان وضعیت دهک، یارانه دریافتی و سوابق ثبت‌شده را مشاهده کرد.
نکته مهم اینجاست که سامانه حمایت فقط برای استعلام نیست؛ بلکه در صورت نارضایتی از دهک مشخص‌شده یا حذف یارانه، می‌توانید به‌طور مستقیم از همان‌جا نسبت به ثبت اعتراض رسمی اقدام کنید. این مسیر یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای پیگیری وضعیت یارانه خانوار محسوب می‌شود.
استعلام وضعیت یارانه با کد دستوری، سریع و بدون اینترنت
اگر دنبال راهی ساده و فوری برای اطلاع از وضعیت یارانه خود هستید، استفاده از کد دستوری USSD یکی از در دسترس‌ترین روش‌هاست. هرچند این روش به‌طور مستقیم دهک درآمدی شما را نمایش نمی‌دهد، اما مشخص می‌کند که آیا مشمول دریافت یارانه هستید یا خیر.
برای استفاده از این روش، کافی است کد زیر را در تلفن همراه خود شماره‌گیری کنید:
کد ملی۴۳۸۵۷۴*
نکته مهم این است که استعلام فقط در صورتی موفق خواهد بود که شماره موبایل شما به نام سرپرست خانوار (یا خودتان در صورت مستقل بودن) ثبت شده باشد.
همچنین اگر شما عضو خانوار هستید (نه سرپرست)، می‌توانید با شماره‌گیری همین کد دستوری از طریق سیم‌کارتی که به نام خودتان است و وارد کردن کد ملی، وضعیت یارانه خود را بررسی کنید. در صورت برخورداری از یارانه، پیام «یارانه برقرار است و نیاز به ثبت‌نام مجدد نیست» برای شما ارسال خواهد شد.
استعلام دهک یارانه‌ای با تلفن گویا
اگر به اینترنت دسترسی ندارید یا ترجیح می‌دهید اطلاعات مربوط به دهک‌بندی خانوار را از طریق تماس تلفنی دریافت کنید، استفاده از تلفن گویا یکی از گزینه‌های ممکن است. بر اساس اعلام برخی منابع رسمی، شهروندان می‌توانند با تماس با خطوط اختصاصی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از وضعیت دهک‌بندی یارانه خود مطلع شوند.
شماره‌های تلفن گویای فعال برای این منظور عبارت‌اند از:
- ۰۲۱-۶۳۶۹
- ۰۹۲۰۰۰۰۶۳۶۹
برای دریافت پاسخ دقیق، در زمان تماس باید اطلاعاتی مانند کد ملی سرپرست خانوار و شماره تلفن همراه ثبت‌شده به نام وی را در اختیار داشته باشید. این خطوط تلفنی علاوه بر اعلام وضعیت یارانه، امکان راهنمایی در خصوص نحوه اعتراض به دهک‌بندی یا ثبت شکایت درباره حذف یارانه را نیز فراهم می‌کنند.
در صورتی که تمایل به ثبت شکایت دارید یا به دنبال مراحل دقیق آن هستید، منابع رسمی و سامانه‌های مربوط به یارانه، اطلاعات کامل و مرحله‌به‌مرحله‌ای را در اختیارتان می‌گذارند.
چگونه به دهک‌بندی یارانه خود اعتراض کنیم؟
اگر احساس می‌کنید دهک‌بندی خانوار شما به‌درستی انجام نشده یا یارانه شما به‌ناحق قطع شده است، می‌توانید از طریق سامانه حمایت اعتراض خود را ثبت کنید. برای این کار:
- به سامانه hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنید.
- وارد حساب کاربری خود شوید.
- از بخش «وضعیت اقتصادی خانوار»، گزینه «درخواست بررسی» را انتخاب کنید.
- فرم اعتراض را تکمیل کرده و مدارک لازم را بارگذاری کنید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت اعتراض شامل:
- کارت ملی سرپرست خانوار
- شماره حساب بانکی که یارانه به آن واریز می‌شود
- مدارک مربوط به درآمد و وضعیت اشتغال
پس از ثبت درخواست، نتیجه بررسی از طریق سامانه یا پیامک اطلاع‌رسانی می‌شود.
یک کلیک تا اطمینان از دهک یارانه‌تان
برای اطلاع از دهک یارانه‌ای خانوار خود، چندین روش مختلف در دسترس است که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. ابتدا، سامانه آنلاین hemayat.mcls.gov.ir یکی از بهترین و سریع‌ترین گزینه‌ها برای استعلام و حتی ثبت اعتراضات است. اگر به اینترنت دسترسی ندارید، استفاده از کد دستوری یا تماس با تلفن گویا می‌تواند گزینه‌ای بسیار راحت و کاربردی باشد که به شما کمک می‌کند تا بدون نیاز به مراجعه حضوری از وضعیت یارانه خود مطلع شوید.
