در این مقاله، علاوه بر معرفی صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، به نحوه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، مزایا و معایب، انواع مختلف و مقایسه ویژگی‌های هر کدام خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.
معرفی صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
بورس چیست؟ بازار بورس به بازاری سازمان‌یافته اطلاق می‌شود که در آن فرآیندهایی مانند قیمت‌گذاری، خرید و فروش کالا، قراردادهای آتی و اوراق بهادار انجام می‌شود. امروز در بازار بورس، امکان خریدوفروش انواع سهام شرکت‌ها، حق تقدم، پذیره‌نویسی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، انرژی، کالاهای خاص و اوراق بدهی دولتی وجود دارد.
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط نوعی صندوق است که دارایی‌های خود را در بازار سهام (40 تا 60درصد) و اوراق با درآمد ثابت مانند سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت (40 تا 60درصد) تقسیم می‌کند. با افزایش سرمایه‌گذاری در بازار سهام، انتظار سود بیش‌تر می‌شود، اما ریسک هم به‌دلیل نوسانات بازار بالا می‌رود.
نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلط
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط به 2 نوع «صدور و ابطالی» و «قابل معامله در بورس (ETF)» تقسیم می‌شوند. روش سرمایه‌گذاری در هریک از این موارد متفاوت است؛ بنابراین انتخاب نوع صندوق اهمیت زیادی دارد.
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های صدور و ابطالی
برای سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها، ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام و احراز هویت کنید. سپس، با مراجعه به وب‌سایت موردنظر و ثبت‌نام در آن، مبلغ موردنظر خود را واریزکرده و درخواست صدور واحدهای سرمایه‌گذاری را ثبت کنید.
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله (ETF)
در این روش، پس‌از احرازهویت در سامانه سجام و ثبت‌نام در یک کارگزاری، کافی است مبلغ موردنظر خود را به حساب کارگزاری واریزکرده و نماد موردنظر را در پنل معاملاتی جست‌وجو کنید. سپس، می‌توانید واحدهای صندوق را به‌صورت آنلاین خریداری کنید.
لیست صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط
درحال حاضر، 26 صندوق مختلط در ایران فعال هستند. آگاهی از تعداد این صندوق‌ها برای شناخت مزایا، معایب و مقایسه هریک امری ضروری است. برخی از مهم‌ترین این موارد شامل موارد ذیل است.
- صندوق سرمایه‌گذاری آرمان سپهر آشنا
- صندوق سرمایه‌گذاری اعتماد تمدن
- صندوق سرمایه‌گذاری تعالی دانش مالی اسلامی
- صندوق سرمایه‌گذاری کاریزما
- صندوق سرمایه‌گذاری مشترک آسمان خاورمیانه
- صندوق سرمایه‌گذاری مشترک گنجینه مهر
- صندوق سرمایه‌گذاری یکم نیکوکاری آگاه
مزایای صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
پرتفوی سرمایه‌گذاری مختلط، مانند سایر انواع صندوق سرمایه‌گذاری، دارای مزایا و معایبی هستند. برخی از این مزایا مشابه سایر پرتفوی‌ها بوده و برخی دیگر ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارند. در بخش ذیل، به بررسی مزایای صندوق‌های مختلط می‌پردازیم.
کسب بازدهی بالا با ریسک کنترل‌شده
صندوق‌های مختلط بخش قابل توجهی از دارایی خود را در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌کنند که این امر امکان دست‌یابی به بازدهی مناسب را فراهم می‌کند. درعین حال، بخشی از سرمایه این صندوق‌ها در سپرده‌های بانکی و اوراق با درآمد ثابت قرار می‌گیرد؛ این امر ریسک کلی سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
به‌عبارت‌دیگر، صندوق‌های مختلط ترکیبی از ویژگی‌های صندوق‌های درآمد ثابت و سهامی را در خود جای داده‌اند. ناگفته نماند که بازدهی این هر پرتفوی بسته به عملکرد و استراتژی هر کدام متفاوت است و بررسی دقیق آن‌ها پیش‌از سرمایه‌گذاری، ضروری است.
بازدهی بالاتر در دوران رونق اقتصادی
در شرایط رونق اقتصادی، رشد بازار سهام باعث افزایش بازدهی صندوق‌های مختلط می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که این نوع صندوق‌ها در دوره‌های رشد اقتصادی عملکرد بهتری نسبت به صندوق‌های با درآمد ثابت داشته باشند.
زیان کم‌تر در دوران رکود
در شرایط رکود اقتصادی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط نسبت به صندوق‌های سهامی، آسیب‌پذیری کم‌تری دارند. افت شاخص بازار سهام منجر به کاهش بازدهی این صندوق‌ها می‌شود.
به‌دلیل سرمایه‌گذاری بخشی از دارایی آن‌ها در اوراق با درآمد ثابت، میزان زیان به حداقل می‌رسد. به همین دلیل، حتی در دوران رکود نیز این پرتفوی‌ها بازدهی بالاتری نسبت به نوع سهامی دارند.
مدیریت تخصصی
صندوق‌های مختلط توسط تیم‌های حرفه‌ای و متخصص درزمینه سرمایه‌گذاری مدیریت می‌شوند که این امر باعث کاهش ریسک برای سرمایه‌گذاران می‌شود. افرادی که دانش کافی درباره بازار سهام ندارند، می‌توانند از تخصص این مدیران بهره‌مند شوند و با اطمینان بیش‌تری سرمایه‌گذاری کنند. توصیه می‌شود پیش‌از انتخاب صندوق مختلط، سوابق و عملکرد مدیران آن را بررسی کنید تا تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری داشته باشید.
نقدشوندگی بالا
یکی از ویژگی‌های مهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط، نقدشوندگی بالای آن‌ها است. بسیاری از این پرتفوی‌ها دارای ضامن نقدشوندگی هستند؛ به این معنا که سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمان که نیاز داشته باشند، اقدام به فروش و نقدکردن سرمایه خود کنند. این قابلیت باعث افزایش انعطاف‌پذیری سرمایه مالی در این نوع صندوق‌ها می‌شود.
محدودیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط
با وجود مزایای متعدد صندوق‌های مختلط، این صندوق‌ها محدودیت‌هایی نیز دارند که سرمایه‌گذاران باید به آن‌ها توجه کنند. برخی از مهم‌ترین این محدودیت‌ها شامل موارد ذیل هستند.
محدودیت در خرید واحدهای سرمایه‌گذاری
هر صندوق سرمایه‌گذاری تعداد مشخصی واحد (یونیت) برای عرضه دارد. بنابراین، اگر در زمان مناسب اقدام به خرید نکنید، این احتمال وجود دارد که نتوانید واحدهای موردنظر خود را تهیه کنید. در این شرایط، باید منتظر بمانید تا سایر سرمایه‌گذاران واحدهای خود را ابطال کنند تا امکان خرید برای شما فراهم شود.
عدم دسترسی به قیمت لحظه‌ای
اگر صندوق سرمایه‌گذاری مختلط موردنظر شما از نوع قابل معامله (ETF) نباشد، قیمت لحظه‌ای آن مشخص نیست. درصورت خرید واحدهای این صندوق، قیمت آن براساس قیمت پایانی روز کاری بعد محاسبه می‌شود؛ به این معنا که اگر امروز اقدام به سرمایه‌گذاری کنید، قیمت واحدها براساس نرخ پایانی امروز یا درصورت عدم تعیین آن، بر مبنای قیمت روز کاری قبل محاسبه خواهد شد.
ریسک بالای بخش سهامی در صندوق‌های مختلط
از آن‌جایی که بخش قابل‌توجهی از دارایی صندوق‌های مختلط در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود، نوسانات بازار تأثیر مستقیمی بر عملکرد این صندوق‌ها دارد. درصورت نبود مدیریت کارآمد، این نوسانات منجر به افت بازدهی و افزایش زیان در پرتفوی می‌شود.
نکات مهم هنگام سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلط
اگر قصد سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلط را دارید، باید بادقت و احتیاط عمل کنید. بهتر است ابتدا اطلاعات مربوط به صندوق‌های مختلف را مطالعه کنید تا اطمینان حاصل کنید که انتخاب شما با اهداف سرمایه‌گذاری هم‌خوانی دارد.
بررسی عملکرد صندوق طی 3 تا 5 سال گذشته از اهمیت بالایی برخوردار است. تحلیل کنید که صندوق موردنظر در دوران رکود بازار تا چه حد ثبات و پایداری داشته است. به‌طور کلی، هرچه یک پرتفوی در دوره‌های مختلف توانسته باشد سازگاری و رشد خود را حفظ کند، گزینه‌ای مطمئن‌تر برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
ناگفته نماند که عملکرد گذشته یک صندوق، تضمینی برای موفقیت آینده آن نیست. نکته مهم دیگر، مدیریت پرتفوی است. بهتر است صندوقی را انتخاب کنید که در بلندمدت، مدیر ثابت و با‌تجربه‌ای داشته باشد.
ثبات در مدیریت نشان‌دهنده استراتژی سرمایه‌گذاری پایدار و دیدگاه بلندمدت در صندوق است. درمقابل، تغییرات مداوم در مدیریت صندوق‌های مختلط در اغلب موارد منجر به نوسانات و تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در استراتژی‌ها می‌شود. این امر بر عملکرد پرتفوی، تأثیرات منفی به همراه دارد.
روش مقایسه بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط
برای انتخاب بهترین گزینه، صندوق‌ها را از نظر عملکرد در دوران رکود و رونق، ترکیب دارایی‌ها، میزان بازدهی، سطح ریسک و سایر معیارهای کلیدی بررسی و مقایسه کنید. این تحلیل به شما کمک می‌کند تا سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری داشته باشید. عوامل مؤثر بر سود انتظاری صندوق‌های مختلط شامل موارد ذیل است.
ترکیب دارایی‌ها
هرچه سهم بیش‌تری از دارایی‌های صندوق به سهام اختصاص یابد، سود انتظاری بالاتر خواهد بود؛ اما این افزایش درآمد همراه با افزایش ریسک است. درمقابل، اگر سهم بیش‌تری به اوراق با درآمد ثابت اختصاص یابد، ریسک کاهش می‌یابد ولی سود انتظاری کم‌تری به دست می‌آید.
عملکرد بازار سهام
از آن‌جایی که بخشی از دارایی‌های صندوق‌های مختلط در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌شود، عملکرد مثبت و صعودی بازار سهام باعث افزایش سود انتظاری صندوق‌ها می‌شود.
نرخ بهره و اوراق با درآمد ثابت
عملکرد اوراق با درآمد ثابت که بخشی از دارایی صندوق را تشکیل می‌دهند، تأثیر زیادی بر سود انتظاری دارند. اگر نرخ بهره در اقتصاد افزایش یابد، سود صندوق‌هایی که در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بیش‌تر خواهد شد.
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط برای چه افرادی مناسب است؟
با توجه به این‌که صندوق‌های مختلط، ترکیبی از سرمایه‌گذاری در بازار سهام و اوراق با درآمد ثابت را ارائه می‌دهند، از نظر ریسک و بازدهی در سطحی متعادل قرار دارند. این ویژگی، آن‌ها را به گزینه‌ای مناسب برای افرادی با ریسک‌پذیری متوسط تبدیل می‌کند. سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال تعادلی میان سودآوری و ریسک هستند، توصیه می‌شود از مزایای این صندوق‌ها بهره‌مند شوند.
جمع‌بندی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط با ترکیب سرمایه‌گذاری در بازار سهام و اوراق با درآمد ثابت، به‌دنبال ایجاد تعادل میان ریسک و بازدهی هستند. این صندوق‌ها در دوران رونق اقتصادی بازدهی بالاتری دارند و در دوران رکود با کاهش زیان مواجه می‌شوند.
علاوه‌بر این، مدیریت تخصصی و نقدشوندگی بالا از دیگر مزایای این صندوق‌ها به شمار می‌روند. درعین حال، ریسک نوسانات بازار سهام و محدودیت‌های خاص هر صندوق، چالش‌هایی برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. به‌طور کلی، پرتفوی مختلط برای افرادی مناسب است که به‌دنبال تعامل مناسب برای سود و زیان هستند.
