دنیای ارزهای دیجیتال با سرعتی خیره‌کننده در حال تحول است. در این مسیر، یکی از مفاهیمی که روزبه‌روز بیشتر شنیده می‌شود، صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEXها هستند. اگر تاکنون از پلتفرم‌هایی مثل بایننس، کوین‌بیس یا کراکن استفاده کرده باشید، با دنیای صرافی‌های متمرکز آشنا هستید؛ اما اگر به‌دنبال کنترل بیشتر روی دارایی‌ها، حذف واسطه‌ها و تجربه‌ای متفاوت هستید، صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توانند گزینه مناسبی باشند.

در ادامه ابتدا به‌زبان ساده مفهوم DEX را تعریف کرد‌ه‌ایم و بعد باهم با بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز سال ۱۴۰۴ آشنا می‌شویم. اگر به‌دنبال انتخاب مناسب‌ترین صرافی ارز دیجیتال با ساختار غیرمتمرکز هستید، این راهنما را تا انتها مطالعه کنید.

بیشتر بخوانید: لیست بهترین صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی

صرافی غیرمتمرکز چیست و چگونه کار می‌کند؟

در ساده‌ترین تعریف، صرافی ارز دیجیتال جایی برای خرید و فروش رمزارزهاست. در صرافی‌های متمرکز، اطلاعات کاربران و دارایی‌ها روی سرورهای مرکزی ذخیره می‌شود. اگرچه این ساختار باعث سرعت بالا در انجام معاملات می‌شود، اما وابستگی به یک نهاد مرکزی می‌تواند نگرانی‌هایی در خصوص حریم خصوصی و امنیت ایجاد کند.

در مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEX، معاملات را به‌صورت مستقیم میان کاربران و بدون نیاز به واسطه انجام می‌دهند. این پلتفرم‌ها از قراردادهای هوشمند روی بلاک‌چین استفاده می‌کنند و امکان معامله مستقیم از کیف‌پول شخصی را فراهم می‌سازند.

حالا بیایید با هم ببینیم استفاده از صرافی های غیرمتمرکز چه مزایا و چالش‌هایی دارد:

مزایا استفاده از صرافی‌ های DEX

• حذف واسطه و تمرکز بر کنترل کاربران
• امنیت بالاتر به‌دلیل نگهداری دارایی در کیف‌پول شخصی
• پشتیبانی از انواع توکن‌ها به‌صورت همتا به همتا

چالش‌ها استفاده از صرافی های DEX

• نیاز به آشنایی فنی بیشتر نسبت به صرافی‌های متمرکز
• نبود پشتیبانی مستقیم در صورت بروز خطا

بیشتر بخوانید: صرافی ارز دیجیتال متمرکز چیست؟

معرفی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز در سال ۱۴۰۴

در ادامه، بهترین و پرکاربردترین صرافی‌های DEX حال حاضر را همراه با مزایا و معایب آن‌ها معرفی می‌کنیم. این فهرست به شما کمک می‌کند تا متناسب با نیازهای خود، گزینه‌ای مطمئن را انتخاب کنید.

یونی‌سواپ (Uniswap)

یونی‌سواپ در سال ۲۰۲۰ روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شد و خیلی زود به یکی از معتبرترین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تبدیل شد. این پلتفرم با فراهم کردن امکان مبادله مستقیم توکن‌های ERC-20 ، آزادی عمل زیادی به کاربرانش می‌دهد و به‌خاطر حجم معاملات بالا، همیشه جزء DEXهای محبوب بازار است.

درحال‌حاضر، یونی‌سواپ با بیش از 4میلیارد دلار دارایی قفل‌شده (TVL) در استخرهای نقدینگی، ازنظر جذب سرمایه کاربران هم در جایگاه بسیار بالایی قرار دارد. این عدد بزرگ، نشان می‌دهد که بسیاری از معامله‌گران به یونی‌سواپ اعتماد دارند و دارایی‌های خود را برای کسب سود از تأمین نقدینگی، در آن سپرده‌گذاری کرده‌اند.

مزایا:

• رابط کاربری ساده و کاربرپسند
• نقدینگی بسیار بالا
• امکان مبادله انواع توکن‌های ERC-20

معایب:

• کارمزد بالا در زمان ترافیک شبکه اتریوم
• عدم پشتیبانی رسمی از سایر بلاک‌چین‌ها

سوشی‌سواپ (SushiSwap)

سوشی‌سواپ در سال ۲۰۲۰ با الهام از یونی‌سواپ ساخته شد، اما خیلی زود راه خودش را پیدا کرد و به یکی از شناخته‌شده‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز تبدیل شد. این DEX مبتنی‌بر اتریوم، امکان سواپ توکن‌ها را به‌صورت مستقیم و بدون واسطه فراهم می‌کند و تجربه‌ای کاربرپسند را ارائه می‌دهد.

کاربران می‌توانند با قفل کردن سرمایه در استخرهای نقدینگی، توکن SUSHI دریافت کرده و حتی در تصمیم‌گیری‌های مربوط به آینده پلتفرم نقش داشته باشند. سوشی‌سواپ علاوه‌بر اتریوم، در شبکه‌هایی مثل Arbitrum، BNB Smart Chain و Moonriver هم فعال است و در مجموع، از ۷ بلاک‌چین مختلف پشتیبانی می‌کند. ارزش دارایی‌های قفل‌شده در این پلتفرم حدود ۴۰۰ میلیون دلار است؛ عددی که نشان می‌دهد همچنان در میان کاربران دیفای محبوبیت دارد.

مزایا:

• پشتیبانی از چندین بلاک‌چین
• توکن SUSHI با امکان مشارکت در حاکمیت
• جامعه توسعه‌دهنده فعال

معایب:

• برخی بروزرسانی‌ها موجب ناپایداری پلتفرم شده‌اند
• نقدینگی کمتر نسبت به یونی‌سواپ

پنکیک‌سواپ (PancakeSwap)

پنکیک ‌سواپ یکی از معروف‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز است که با الهام از یونی‌سواپ ساخته شده، اما روی بایننس اسمارت چین (BNB Chain) فعالیت می‌کند. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد توکن‌های BEP-20 را به‌صورت مستقیم و بدون واسطه مبادله کنند.

با وجود اینکه تیم توسعه‌دهنده این پروژه ناشناس است، دارندگان توکن CAKE می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مهم مربوط به آینده پلتفرم مشارکت کنند. کاربران می‌توانند با استفاده از کیف‌پول‌هایی مثل Trust Wallet به راحتی وارد معامله شوند.

پنکیک‌ سواپ علاوه‌بر BNB Chain، از اتریوم و اپتوس نیز پشتیبانی می‌کند. ارزش کل دارایی‌های قفل‌شده در این صرافی حدود ۲.۱۳ میلیارد دلار بوده و درحال‌حاضر روی ۳ بلاک‌چین مختلف فعال است.

مزایا:

• کارمزد پایین
• امکان مشارکت در فارمینگ و قرعه‌کشی
• پشتیبانی از اتریوم و اپتوس

معایب:

• تیم توسعه ناشناس
• عدم شفافیت در مدیریت برخی بخش‌ها

کرو فایننس (Curve Finance)

کرو فایننس یکی از پرطرفدارترین و برجسته‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز در فضای دیفای است، اما با سایر پلتفرم‌ها تفاوتی اساسی دارد. این صرافی به‌طور خاص برای مبادله استیبل کوین‌ها طراحی شده است، به عبارت دیگر، رمز ارزهای با قیمت ثابت مانند تتر، یو اس دی کوین و دای را مبادله می‌کند. کاربران می‌توانند نسخه‌های توکن‌شده استیبل کوین‌ها را در شبکه‌های مختلف به راحتی جابه‌جا کنند.

کرو فایننس به‌عنوان یک تجمیع‌کننده نقدینگی (Aggregated Liquidity Provider) عمل کرده و به کاربران این امکان را می‌دهد تا دارایی‌های خود را به استخرهای نقدینگی مختلف اضافه کنند و به‌ازای آن، کارمزد کسب کنند. درحال‌حاضر، این پلتفرم دارای حدود ۳۰ استخر نقدینگی است که کاربران می‌توانند از میان گزینه‌های برتر استیبل کوین‌ها مانند تتر، دای، یو اس دی کوین، بایننس یو اس دی و یو اس دی تی مبادله کنند.

کارمزد استخرهای کرو فایننس توسط سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) کنترل می‌شود. این کارمزد معمولاً ۰.۰۴ درصد است که از این مقدار، ۵۰ درصد به تامین‌کنندگان نقدینگی و ۵۰ درصد دیگر به اعضای DAO تعلق می‌گیرد.

مزایا:

• بهینه‌سازی شده برای استیبل‌کوین‌ها
• کارمزد بسیار پایین
• امکان تأمین نقدینگی در استخرهای مختلف

معایب:

• محدودیت در نوع توکن‌های قابل مبادله
• رابط کاربری پیچیده‌تر برای کاربران تازه‌کار

کامپاند (Compound)

کامپاند، که در سال ۲۰۱۷ توسط رابرد لشنر (اقتصاددان برجسته) راه‌اندازی شد، یکی از مهم‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز در دنیای دیفای است. این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد تا دارایی‌های خود را قفل کرده و در عوض توکن‌های خاصی به نام سی‌توکن (cToken) دریافت کنند.

سیستم کامپاند به این صورت عمل می‌کند که وقتی کاربر دارایی‌هایی مثل USDC را قفل می‌کند، پلتفرم به او cUSDC می‌دهد. این توکن‌ها نه‌تنها به کاربر اجازه می‌دهند تا دارایی‌های خود را جابه‌جا کرده یا معامله کند، بلکه از سیستم نیز سود دریافت می‌کند. هر زمان که بخواهید، می‌توانید توکن‌های cUSDC خود را به سیستم برگردانید و معادل USDC اصلی خود را به‌همراه سود دریافت کنید.

کامپاند از ۱۲ توکن مختلف پشتیبانی می‌کند، ازجمله ETH، DAI، UNI، USDT و LINK که این امر امکان کسب سود از دارایی‌های مختلف را برای کاربران فراهم می‌آورد.

مزایا:

• امکان کسب سود از دارایی‌های مختلف
• پشتیبانی از ۱۲ توکن شناخته‌شده
• قابل ادغام با کیف‌پول‌های معروف

معایب:

• ریسک وابستگی به نوسان قیمت دارایی‌ها
• پیچیدگی برای کاربران تازه‌وارد

بیسک (Bisq)

بیسک یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز برجسته است که به‌عنوان یک سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) شناخته می‌شود. این پلتفرم به کاربران امکان خرید بیت‌کوین، لایت‌کوین، اتر و دیگر ارزهای دیجیتال را با انواع فیات مانند دلار، یورو و دلار استرالیا می‌دهد. ویژگی بارز بیسک، حفظ حریم خصوصی و امنیت در کنار ارزش‌های تمرکززدایی است.

بیسک خلاف دیگر صرافی‌ها به‌صورت نرم‌افزار کار می‌کند و قوانین آن توسط سیستم کامپیوتری کنترل می‌شوند. اگرچه استفاده از آن نیازمند دانلود برنامه است و ممکن است در ابتدا کمی پیچیده به‌نظر برسد، ولی پس‌از نصب، کار با آن بسیار ساده می‌شود. با ویدیوهای آموزشی بیسک، حتی مبتدیان نیز می‌توانند به‌راحتی از پلتفرم استفاده کنند.

مزایا:

• حفظ کامل حریم خصوصی
• پشتیبانی از ارزهای فیات متنوع
• عدم وابستگی به مرورگر یا سایت (اپلیکیشن مستقل)

معایب:

• نیاز به نصب نرم‌افزار
• حجم معاملات نسبتاً پایین‌تر

هانی‌سواپ (HoneySwap)

هانی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز مشابه یونی سواپ است که با تفاوت‌های ساختاری درزمینه جفت‌های معاملاتی xDai عمل می‌کند. این پلتفرم به‌ویژه برای کسانی که به استیبل کوین xDai علاقه دارند، گزینه‌ای مناسب است. هانی سواپ به کاربران امکان می‌دهد تا توکن‌های ERC-20 را به شبکه xDai منتقل کرده و فیات خود را با xDai مبادله کنند.

این صرافی در اصل یک نسخه شبیه‌سازی‌شده از یونی سواپ است که به‌طور خاص روی جفت‌های معاملاتی xDai متمرکز است. اگر به‌دنبال فرصتی برای درآمدزایی یا تعامل با اکوسیستم مالی غیرمتمرکز مبتنی‌بر xDai هستید، هانی سواپ می‌تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.

مزایا:

• مناسب برای کار با شبکه xDai
• کارمزد پایین
• محیطی شبیه به یونی‌سواپ

معایب:

• پشتیبانی محدود
• مناسب برای کاربردهای خاص‌تر

اوپن‌اووشن (OpenOcean)

اوپن اوشن یک صرافی غیرمتمرکز گردآورنده است که چندین صرافی بزرگ غیرمتمرکز مانند سوشی سواپ و یونی سواپ را با هم ترکیب می‌کند. این پلتفرم تلاش می‌کند تا بهترین قیمت دارایی‌های دیجیتال را از میان گزینه‌های مختلف به کاربران ارائه دهد. اوپن اوشن با استفاده از سیاست‌هایی مانند عدم پرداخت کارمزد اضافی و حفاظت از کاربران در نوسانات قیمت، توانسته محبوبیت زیادی کسب کند.

نسخه PRO اوپن اوشن امکانات معاملاتی پیشرفته‌ای ازجمله نمودارهای کندل، تنظیمات سود و ضرر، و سفارش‌های محدود را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اگر به‌دنبال معامله توکن خاصی با بهترین قیمت از بین چندین صرافی غیر متمرکز هستید، اوپن اوشن گزینه مناسبی است. بااین‌حال، اگر به معاملات غیرمتمرکز خالص علاقه دارید، ممکن است این پلتفرم به‌دلیل تجمیع معاملات متمرکز، مناسب شما نباشد.

مزایا:

• یافتن بهترین قیمت‌ها میان صرافی‌های مختلف
• نسخه حرفه‌ای با ابزارهای معاملاتی پیشرفته
• بدون کارمزد اضافی

معایب:

• برخی نسخه‌ها از صرافی‌های متمرکز نیز استفاده می‌کنند
• تجربه کمتر «کاملاً غیرمتمرکز» برای کاربران حرفه‌ای

آینده صرافی‌های غیرمتمرکز چه خواهد بود؟

با گسترش پذیرش فناوری بلاک‌چین و افزایش آگاهی کاربران، به‌نظر می‌رسد که نقش صرافی‌های غیرمتمرکز در آینده بازار رمزارزها پررنگ‌تر خواهد شد. این صرافی‌ها نه‌تنها کنترل کامل دارایی را به کاربران می‌دهند، بلکه با حذف واسطه‌ها، ساختار مالی شفاف‌تری را رقم می‌زنند. هرچند هنوز برخی چالش‌ها مثل تجربه کاربری و مقیاس‌پذیری وجود دارد، اما روندها نشان می‌دهد که دنیای دیفای در مسیر رشد و بلوغ قرار دارد.